Przedmowa:
Od ponad dziesięciu lat trwa reforma polskiego prawa procesowego cywilnego. Zmierza ona
do ukształtowania modelu postępowania opartego na zasadzie kontradyktoryjności i
dyspozycyjności. Taki właśnie model - respektujący autonomię jednostek - jest
optymalną formą realizacji ochrony ich praw w demokratycznej rzeczywistości.
Szeroki zakres zmian już dokonanych i planowanych zmusza prawników nie tylko do
stałego uaktualniania swojej wiedzy, ale powoduje też konieczność zmiany nawyków,
sposobu myślenia i postrzegania instytucji procesowych. Wzrastające tempo pracy skłania
do poszukiwania szybkich metod rozwiązywania problemów i przystępnych źródeł wiedzy
o obowiązujących przepisach.
Celem niniejszego komentarza jest ukazanie postępowania cywilnego (zwłaszcza procesu
cywilnego) jako sporu prowadzonego przez aktywne strony, w ramach którego rola sądu - co
do zasady - sprowadza się do kontroli prawidłowości czynności stron i rozstrzygnięcia
sporu. Takie ujęcie pozwala lepiej zrozumieć zadania podmiotów uczestniczących w
postępowaniu.
Opracowanie przeznaczone jest zarówno dla prawników - praktyków (adwokatów, radców
prawnych, rzeczników patentowych), jak i dla tych wszystkich, którzy, nie mając
przygotowania zawodowego, uczestniczą w postępowaniu cywilnym. Z tego względu
zrezygnowano z cytowania wypowiedzi przedstawicieli doktryny oraz z prezentowania kwestii
spornych, dyskutowanych w literaturze. Dużo miejsca poświęcono zaś przepisom
dotyczącym pism procesowych. Zaprezentowano też szereg orzeczeń Sądu Najwyższego
(publikowanych i niepublikowanych) z ostatnich kilkunastu lat, czyli wydanych z
uwzględnieniem założeń współczesnego modelu procesu cywilnego.
Poprzednie wydanie niniejszego opracowania składało się z dwóch tomów i było
wydane w serii Krótkie Komentarze Becka. Pierwszy z nich obejmował komentarz do
przepisów o procesie (art. 1-50514 KPC). W drugim tomie (art. 506-1217 KPC) omówione
zostały pozostałe przepisy Kodeksu za wyjątkiem regulacji zawartych w części czwartej
KPC. Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego ulegały bowiem
niewielkim zmianom, a w przyszłości projektowana jest ich gruntowna reforma.
Obecne, drugie wydanie Komentarza ukazuje się w serii Komentarze Becka i zostało
wzbogacone, poza komentarzami do najnowszych zmian, o nowe orzecznictwo i poglądy
doktryny. W komentarzu, poza zmianami, które wchodzą w życie w październiku 2008 r.,
uwzględniono także zmiany wprowadzone ustawą z 28.3.2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego (Druk sejmowy Nr 71) oraz ustawy z 11.4.2008 r. o zmianie ustawy -
Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Druk sejmowy Nr 81), a także wyrok
Trybunału Konstytucyjnego z 1.4.2008 r. (SK 77/06, Dz.U. Nr 59, poz. 367).
Warszawa, maj 2008 r.
Marcin Uliasz
