ZDROWIE TANCERZY ŚWIDERSKA K. GORWA J. KOŁTOWSKA-HÄGGSTRÖM M. RED. Księgarnia

Zdrowie tancerzy

„Zdrowie tancerzy (...) jest kompleksowym vademecum, bardzo potrzebnym przewodnikiem dla tancerzy, pedagogów, instruktorów i wszystkich osób zajmujących się tańcem, dla których troska o zdrowy i niepowtarzalny instrument, jakim jest świadome i czujące ciało, jest równie ważna jak poziom artystyczny demonstrowany w całym technicznym i estetycznym bogactwie tej sztuki. (...) Dysponując unikalną wiedzą i doświadczeniem zarówno w dziedzinie tańca, jak i medycyny, autorzy przedstawiają badane zagadnienie z interdyscyplinarnej, wielowymiarowej perspektywy, co sprawia, że przedstawiane konkluzje stają się cennym materiałem zarówno dla praktyków, jak i teoretyków tańca. Zarazem mamy tu szeroki wykaz i analizę zaburzeń działania narządu ruchu u tancerzy, urazów, a także możliwych chorób kręgosłupa, klatki piersiowej i kończyn. (...) Osobnym, nie mniej ważnym aspektem, jest znaczenie tej pracy jako źródła naukowej dokumentacji, pomocnej przy trwającym obecnie procesie ustalającym status artysty tańca zawodowego i uznania różnego rodzaju dolegliwości ich dotykających jako kategorii choroby zawodowej".

Prof. dr hab. Ewa Wycichowska, choreograf, pedagog, tancerka, profesor sztuk muzycznych

„(...) wybitni eksperci w opisywanych dziedzinach (...) nie tylko przedstawiają zagadnienia w przystępny
dla każdego czytelnika sposób, ale także umiejętnie wyjaśniają trudne merytorycznie kwestie. (...) Zdrowie tancerzy (...) z powodzeniem łączy wiedzę naukową z zakresu medycyny, biomechaniki, fizjoterapii, dietetyki, psychologii oraz sportu z praktycznymi informacjami dotyczącymi tańca. Książkę tę mogę zdecydowanie polecić specjalistom z dziedziny medycyny sportowej, lekarzom, fizjoterapeutom, trenerom oraz samym tancerzom. Stanowi ona ważny wkład w zrozumienie unikalnych potrzeb zdrowotnych osób profesjonalnie zajmujących się tańcem (...). Wypełnia istotną lukę w literaturze naukowej, dostarczając nie tylko wiedzy, ale i szczegółowej pomocy w specyficznych problemach tancerzy".

Prof. dr hab. n. med. Dawid Larysz, neurochirurg, psycholog, logopeda, biomechanik

„Świadomość, jak dbać o ciało, umysł i emocje tancerzy w różnym wieku jest kluczem do osiągania najlepszych efektów w tańcu zarówno amatorskim, jak i zawodowym, a także do eliminowania zbędnych obciążeń oraz minimalizowania urazów. Osiągnięcie perfekcji w tańcu towarzyskim wymaga od nauczyciela i jego ucznia interdyscyplinarnej wiedzy o psychiczno-fizycznym funkcjonowaniu ciała. Prezentowana obszerna tematycznie monografia oparta o dobrze ugruntowaną wiedzę i najnowsze badania naukowe pomoże świadomie kształtować tancerzowi i jego trenerowi taneczne marzenia, a także cieszyć się dobrym zdrowiem również po zakończeniu kariery tanecznej".

Dr hab. Joanna Ziomek, prof. UAM, sędzia, kat. I WDC, tancerka klasy tanecznej S, biolog

„Jest piękny, gdy się go wykonuje, i piękny, kiedy się go ogląda. Jest językiem uniwersalnym, ponad podziałami − taniec nie kłamie, ale... to bardzo wymagające zajęcie. Żeby intensywnie, dobrze i długo tańczyć, trzeba dbać o zdrowie − codziennie i świadomie. Na szczególną uwagę zasługuje rozdział o ciąży, bowiem dowodzi, że ciąża to nie wyrok, a krótki urlop, po którym szybko można wrócić do swojej pasji. Myślę, że rozdział ten może pomóc tancerkom w podjęciu decyzji. Inicjatorką (i autorką pierwszego wydania) tej książki jest pani dr Krystyna Świderska, wybitna pedagog tańca, która wychowała wiele pokoleń tancerzy. Dużym atutem książki jest także jej jasny i precyzyjny język. Zdrowie tancerzy jest niezbędne dla zdrowia tancerzy".

Krzysztof Pulkowski, reżyser

Przedmowa do wydania drugiego          15

Rozdział 1

Anatomia narządu ruchu w tańcu – Krystyna Świderska i Tomasz Chmielewski    21

1.1. Wstęp               21
1.2. Kości i ich połączenia      24
1.3. Mięśnie            31
1.4. Kończyna górna               36
1.4.1. Kości kończyny górnej                 36
1.4.2. Stawy obręczy kończyny górnej (obręczy barkowej)   38
1.4.3. Mięśnie działające na obręcz kończyny górnej i mięśnie ramienia               39
1.4.4. Mięśnie działające na staw ramienny            42
1.4.5. Kości i stawy przedramienia         45
1.4.6. Mięśnie działające na staw łokciowy            46
1.4.7. Kości ręki     46
1.5. Kończyna dolna               48
1.5.1. Kości i stawy kończyny dolnej     48
1.5.2. Mięśnie działające na staw biodrowy           60
1.5.3. Mięśnie działające na staw kolanowy           70
1.5.4. Mięśnie działające na stawy stopy                71
1.6. Tułów              80
1.6.1. Kręgosłup     82
1.6.1.1. Budowa ogólna          82
1.6.1.2. Odcinek szyjny kręgosłupa       83
1.6.1.3. Odcinek piersiowy kręgosłupa 85
1.6.1.4. Odcinek lędźwiowy kręgosłupa 87
1.6.1.5. Kość krzyżowa          88
1.6.1.6. Kręgi guziczne           89
1.6.1.7. Połączenia szkieletu osiowego   89
1.6.1.8. Kręgosłup jako całość               90
1.6.2. Klatka piersiowa           93
1.6.2.1. Mięśnie tułowia – mięśnie oddechowe      94
1.6.2.2. Mięśnie tułowia – mięśnie brzucha           95
1.6.2.3. Mięśnie działające na kręgosłup i stawy głowy         99
1.7. Zaburzenia postawy         100

Słownik skrótów i pojęć         107
Bibliografia             109

Rozdział 2

Podstawy biomechaniki tańca – Joanna Gorwa    111

2.1. Masa, ciężar i moment siły              112
2.2. Ogólny środek ciężkości (centrum)                 116
2.3. Parametry masowe ciała człowieka i środki ciężkości poszczególnych części ciała        117
2.3.1. Parametry masowe        117
2.3.2. Środki ciężkości poszczególnych części 14-elementowego modelu ciała człowieka    118
2.4. Rodzaje obciążeń w tańcu                120
2.4.1. Obciążenia statyczne     120
2.4.2. Obciążenia dynamiczne                122
2.4.2.1. Wybrane parametry opisujące lądowanie 123
2.4.2.2. Jak bezpiecznie lądować?          124
2.4.2.3. Gęstość kości tancerzy a siły reakcji podłoża           125
2.5. Higiena układu ruchu tancerza w ujęciu biomechanicznym            127
2.5.1. Łańcuchy biokinematyczne, biomechanizm i podstawa biomechanizmu     127
2.5.2. Czynności mięśni w biomechanizmie           130
2.5.3. Dziesięć biomechanicznych zasad higieny układu ruchu tancerza               133
2.6. Wybrane biomechaniczne aspekty kontuzji oraz zmian w układzie ruchu tancerzy        134
2.6.1. Kilka słów o kontuzjowanym tancerzu         134
2.6.2. Biomechaniczne aspekty kontuzji oraz zmian w układzie ruchu tancerzy    135

Słownik skrótów i pojęć         144
Bibliografia             146

Rozdział 3

Równowaga ciała człowieka − wybrane zagadnienia – Joanna Gorwa                151

3.1. Układ równowagi             151
3.2. Co należy do głównych zadań układu równowagi?         152
3.3. Zmysł równowagi i ośrodkowa kontrola         152
3.3.1. Budowa zmysłu równowagi          153
3.3.2. Rola móżdżku               156
3.3.3. Wzrok           156
3.4. Równowaga ciała człowieka i stabilność w ujęciu biomechanicznym             157
3.4.1. Warunki równowagi      158
3.4.2. Kąty stabilności, płaszczyzna podparcia      158
3.4.3. Jak biomechanicznie poprawić stabilność?   161
3.4.4. Rola mięśni i kręgosłupa              162
3.5. Zaburzenia równowagi     165

Słownik skrótów i pojęć         166
Bibliografia             167

Rozdział 4

Fizjologia wysiłku – Tomasz Chmielewski               169

4.1. Wysiłek fizyczny             169
4.2. Metabolizm i energetyka wysiłku fizycznego 170
4.3. Układ sercowo-naczyniowy            179
4.4. Krew                182
4.5. Układ oddechowy            184
4.6. Układ moczowy               187
4.7. Termoregulacja                188
4.8. Przewód pokarmowy       188
4.9. Układ żylny kończyn dolnych         190
4.10. Układ chłonny               191
4.11. Adaptacja do wysiłku fizycznego 192
4.12. Zmęczenie      196
4.13. Skóra             197
4.14. Kwalifikacja lekarska do zwiększonego wysiłku fizycznego         201
4.15. COVID-19     202

Słownik skrótów i pojęć         204
Bibliografia             206

Rozdział 5

Profil hormonalny z uwzględnieniem wysiłku, stresu i zaburzeń odżywiania – Nadia Sawicka-Gutaj                207

5.1. Podstawy fizjologii układu wydzielania wewnętrznego   207
5.1.1. Podwzgórze i przysadka               207
5.1.2. Tarczyca       208
5.1.3. Nadnercza     209
5.1.4. Gonady         210
5.1.5. Cykl miesiączkowy       211
5.1.6. Przytarczyce 212
5.1.7. Trzustka        212
5.1.8. Tkanka tłuszczowa i mięśniowa   212
5.1.9. Diagnostyka układu wydzielania wewnętrznego           212
5.2. Wpływ wysiłku fizycznego i stresu na układ wydzielania wewnętrznego       213
5.2.1. Odpowiedź układu hormonalnego na trening wytrzymałościowy                214
5.2.2. Odpowiedź układu hormonalnego na trening siłowy    214
5.2.3. Stres a układ hormonalny             215
5.2.4. Podsumowanie             216
5.3. Hormonalne konsekwencje niedoboru energii w sporcie                216
5.3.1. Hormony płciowe         219
5.3.2. Hormon wzrostu           220
5.3.3. Hormony tarczycowe    220
5.3.4. Hormony nadnerczowe 221
5.3.5. Podsumowanie             221
5.4. Tańcząc z hormonami, czyli słowo końcowe 222

Słownik skrótów i pojęć         222
Bibliografia             224

Rozdział 6

Problemy medyczne narządu ruchu w tańcu – Tomasz Chmielewski     227

6.1. Wstęp               227
6.2. Urazy narządu ruchu       228
6.2.1. Diagnostyka uszkodzeń narządu ruchu        231
6.2.2. Rehabilitacja i powrót do tańca     234
6.2.3. Trening mobilności w rehabilitacji i profilaktyce urazów             237
6.2.4. Trening siłowy w rehabilitacji i profilaktyce urazów    239
6.2.5. Żywienie rehabilitacyjne               241
6.2.6. Urazowe uszkodzenia mięśni       243
6.2.7. Hipermobilność            244
6.2.8. Złamania zmęczeniowe                 246
6.2.9. Złamania awulsyjne      248
6.3. Choroby i nieprawidłowości kręgosłupa i klatki piersiowej            249
6.3.1. Kręgosłup – wady wrodzone        249
6.3.1.1. Zaburzenia segmentacji kręgów                 250
6.3.1.2. Rozszczep kręgosłupa               250
6.3.2. Kręgosłup – zaburzenia rozwojowe              251
6.3.2.1. Kręcz szyi 251
6.3.2.2. Kręgoszczelina (spondylolysis) i kręgozmyk (spondylolisthesis)               252
6.3.2.3. Choroba Scheuermanna (kifoza Scheuermanna, kifoza młodzieńcza)      252
6.3.3. Ból pleców    253
6.3.4. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa          255
6.3.5. Skolioza        257
6.3.6. Protrakcja łopatek         260
6.3.7. Nadmierna rotacja wewnętrzna kości ramiennej           261
6.3.8. Łopatka skrzydłowata   261
6.3.9. Deformacje klatki piersiowej        261
6.4. Choroby i nieprawidłowości budowy kończyn dolnych 262
6.4.1. Staw biodrowy i miednica            262
6.4.1.1. Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej (Slipped Capital Femoris Epiphysis, SCFE)      262
6.4.1.2. Jałowa martwica kości udowej (choroba Legga-Calve-Perthesa)               263
6.4.1.3. Ból biodra 263
6.4.1.3.1. Konflikt udowo-panewkowy 264
6.4.1.3.2. Biodro trzaskające 265
6.4.1.3.3. Hipermobilność      266
6.4.2. Staw kolanowy             267
6.4.2.1. Uszkodzenia aparatu więzadłowego          269
6.4.2.1.1. Więzadło krzyżowe przednie 269
6.4.2.1.2. Więzadła poboczne                 272
6.4.2.2. Uszkodzenia łąkotek 272
6.4.2.3. Choroba Osgooda-Schlattera     273
6.4.2.4. Choroby stawu rzepkowo-udowego          274
6.4.2.5. Torbiel podkolanowa (cysta Bakera)         275
6.4.3. Stopa i staw skokowy   275
6.4.3.1. Skręcenie stawu skokowego      275
6.4.3.2. Stopa          278
6.4.3.2.1. Stopa płaska           278
6.4.3.2.2. Paluch koślawy (hallux valgus)              279
6.4.3.2.3. Paluch sztywny       280
6.4.3.2.4. Nabyte zniekształcenia palców               280
6.4.3.2.5. Zmienność anatomiczna palców             281
6.4.3.2.6. Entezopatia rozcięgna podeszwowego    281
6.4.3.2.7. Tendinopatia ścięgna zginacza długiego palca I (tendinopatia tancerzy)                281
6.4.3.2.8. Konflikt przednio-boczny stawu skokowego         282
6.4.3.2.9. Patologie ścięgien mięśni strzałkowych 282
6.4.3.2.10. Nerwiak Mortona 283
6.4.3.2.11. Martwica jałowa guza piętowego          283
6.4.3.2.12. Jałowa oddzielająca martwica chrzęstno-kostna bloczka kości skokowej            284
6.4.3.3. Patologie ścięgna Achillesa        284
6.4.3.3.1. Tendinopatia ścięgna Achillesa              284
6.4.3.3.2. Zerwanie ścięgna Achillesa     285

Słownik skrótów i pojęć         285
Bibliografia             288

Rozdział 7

Żywienie tancerzy – Krystyna Świderska i Milena Nosek        295

7.1. Podstawy żywienia – Krystyna Świderska        295
7.1.1. Materiały energetyczne 296
7.1.1.1. Węglowodany            296
7.1.1.2. Tłuszcze     296
7.1.2. Materiały budulcowe    297
7.1.2.1. Białko        297
7.1.2.2. Witaminy   298
7.1.2.2.1. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczu       298
7.1.2.2.2. Witaminy rozpuszczalne w wodzie         300
7.1.2.3. Składniki mineralne   303
7.1.2.4. Woda         307
7.2. Zasady żywienia tancerza – Milena Nosek       309
7.2.1. Specyfika odżywiania tancerza     309
7.2.1.1. Teoria z praktyką       310
7.2.1.2. Wymagania zawodowe              310
7.2.1.3. Trendy i kontrowersje               311
7.2.2. Kompozycja jadłospisu                312
7.2.2.1. Zapotrzebowanie energetyczne 316
7.2.2.2. Nawodnienie              317
7.2.2.3. Rekomendacje żywieniowe w wybranych stylach tańca            319
7.2.2.4. Okołowysiłkowe strategie żywieniowe      319
7.2.3. Redukcja masy ciała     323
7.2.3.1. Koncepcja planowania redukcji masy ciała               324
7.2.3.2. Wspomaganie organizmu w niedoborach 326
7.2.3.3. Psychodietetyczne aspekty odchudzania   327
7.2.4. Zaburzenia odżywiania u tancerzy               329
7.2.4.1. Charakterystyka zaburzeń         330
7.2.5. Najczęstsze zmagania tancerza ze zdrowiem                333
7.2.5.1. Wybrane dolegliwości i schorzenia           333
7.2.5.2. Profilaktyka zdrowotna             335

Słownik skrótów i pojęć         336
Bibliografia             337

Rozdział 8

Ciąża i powrót artystek baletu do zawodu – aspekty praktyczne – Anna Grabka              339

8.1. Wprowadzenie i uwagi dotyczące okresu ciąży               339
8.2. Ćwiczenia z gimnastyki poporodowej, jogi, gimnastyki rozciągającej, pilates i barre a terre a odzyskanie formy i kondycji fizycznej tancerki klasycznej po porodzie             346
8.2.1. Krótkie wprowadzenie w tematykę               346
8.2.2. Ćwiczenia z zakresu gimnastyki poporodowej             347
8.2.3. Joga − opis i zasady ćwiczeń        351
8.2.4. Opis i charakterystyka ćwiczeń z gimnastyki rozciągającej – stretching       362
8.2.5. Pilates − technika i jej zadania      373
8.2.6. Barre a sol według Borisa Kniasieffa           387
8.3. Propozycje treningu po okresie ciąży              401

Podsumowanie        407
Bibliografia             408
Post scriptum          410

Komentarz do rozdziału 8 – Paweł Gutaj              412
Słownik skrótów i pojęć         414
Bibliografia             414

Rozdział 9

Ocena budowy ciała pod kątem predyspozycji do tańca – Krystyna Świderska    415

9.1. Wstępna ocena                 415
9.1.1. Płaszczyzna czołowa − badanie z tyłu          416
9.1.2. Płaszczyzna czołowa − badanie z przodu     417
9.1.3. Badania w płaszczyźnie strzałkowej − z boku              418
9.1.4. Badanie w płaszczyźnie horyzontalnej         418
9.2. Badanie stóp    419
9.3. Badanie zakresu ruchów tułowia i kończyn     422
9.4. Badania dodatkowe za pomocą testów            424
9.5. Opracowanie wyników badania dla pedagogów              430

Rozdział 10

Zalecane ćwiczenia korekcyjne – Krystyna Świderska            431

10.1. Uczenie nawyku prawidłowej postawy          431
10.1.1. Znaczenie ustawienia miednicy w utrzymaniu prawidłowej postawy u tancerzy       433
10.1.2. Specyfika budowy i funkcji mięśni brzucha              435
10.2. Ćwiczenia korekcyjne i modelujące ciało      436
10.2.1. Ćwiczenia oddechowe                437
10.2.2. Ćwiczenia pasa barkowego i grzbietu         439
10.2.3. Ćwiczenia mięśni brzucha          441
10.2.4. Ćwiczenia mięśni pasa biodrowego            442
10.2.5. Ćwiczenie mięśni kończyny dolnej            443
10.3. Stopa a ćwiczenia baletowe            445
10.3.1. Zapobieganie i profilaktyka wad stóp         449
10.3.2. Ćwiczenia stóp            450

Rozdział 11

Z zagadnień zdrowia psychicznego tancerzy – Zofia Konaszkiewicz     463

11.1. Wprowadzenie               463
11.2. Rozumienie zdrowia psychicznego                466
11.3. Wybrane problemy pracy zawodowej i życia artystów baletu w Polsce        469
11.4. Sukces zawodowy w opinii artystów baletu 475
11.5. Zawód artysty baletu jako zawód ryzyka      478
11.6. Wpływ zawodu tancerza na życie osobiste    482
11.7. Stres, nerwica i odporność psychiczna          485
11.8. Zakończenie   490

Bibliografia             494

Garść wspomnień – Maria Kijak-Rakowska            497
Posłowie – Stanisław Wolny     499
O autorach              501

508 stron, Format: 16.5x23.5cm, oprawa twarda

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.